T24 Haber Merkezi
‘Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun beşinci toplantısına katılan Cumartesi Anneleri, komisyona rapor sundu. Raporda, Türkiye’deki gözaltına kaybetmenin ne olduğu açıklanarak davalardan örnekler verildi. Karşılaştırmalı olarak Kulp davası, Kenan Bilgin ve Abdullah Canan’ın zorla kaybedilmesi davaları da rapora eklendi. Raporda, “Barış, yalnızca silahların susması değildir. Barış; hakikatin dile gelmesi, adaletin tesis edilmesi ve mağdurların sesi duyulana kadar sürecek toplumsal bir sorumluluktur” ifadeleri kullanıldı.
‘Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu beşinci toplantısında Cumartesi ve Barış Anneleri dinlendi. Cumartesi Anneleri, komisyona rapor sundu.
Rapor şu şekilde:
Cumartesi Anneleri ve insan hakları savunucuları, 11 Kasım 2023 tarihinden bu yana Galatasaray Meydanın’da, süre sınırlaması ve 10 kişilik katılımcı sınırı ile polis bariyerleri önünde basın açıklamalarını yapmaya devam etmektedir. Anayasa Mahkemesi kararlarına rağmen Cumartesi Anneleri’nin buluşmalarına getirilen süre ve katılımcı sınırlamaları, Anayasa’nın 34. maddesinin ihlalinin devam ettiğini göstermektedir.
CUMARTESİ ANNELERİ VE CUMARTESİ İNSANLARI OLARAK ÖNERİLERİMİZ
Silahlı çatışmaların son bulması, barışa giden yolda önemli bir adım olsa da tek başına yeterli değildir. Kalıcı bir barışın tesisi, sadece silahların susmasıyla değil, geçmişte yaşanan ağır insan hakları ihlallerinin tanınması, yaraların onarılması ve toplumsal adaletin sağlanmasıyla mümkündür.
Bu nedenle atılması gereken adımlar:
• Hakikatin Açığa Çıkarılması: Gözaltında kaybedilen yüzlerce insanın akıbeti açıklanmalıdır. Devletin resmi kurumları, geçmişin karanlık sayfalarıyla yüzleşmekle yükümlüdür.
• Cezasızlığın Son Bulması: Gözaltında kaybetmeler başta olmak üzere insanlığa karşı suçlar zaman aşımına uğratılamaz. Faillerin yargı önüne çıkarılması, yalnızca mağdurların adalet talebini karşılamakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal güveni yeniden tesis eder.
• Geride Kalanlar İçin Adil Onarım: Yaşanan kayıplar ve travmalar için onarıcı politikalar hayata geçirilmelidir. Kamusal özür, anma alanları, hatırlama mekanları bu sürecin birer parçası olmalıdır.
• Kurumsal Reform: Hak ihlallerine zemin hazırlayan ve suiistimallere göz yuman güvenlik, yargı ve idari yapılar yeniden yapılandırılmalıdır. Demokratik denetim mekanizmaları güçlendirilmelidir.
• Toplumsal Diyalog ve Katılım: Barış süreci, toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde yürütülmelidir. Şiddete maruz kalanlar, Kadınlar, sivil toplum, yerel inisiyatifler bu sürecin aktif öznesi haline gelmelidir.
CUMARTESİ ANNELERİ VE CUMARTESİ İNSANLARI OLARAK TALEPLERİMİZ
● Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararları uygulansın.
● Galatasaray Meydanı’ndaki keyfi yasaklama son bulsun.
● Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun alt komisyonu olarak gözaltında kayıpları araştırmak üzere “Hakikat Komisyonu” kurulsun.
● Devlet, gözaltında kaybetme suçundaki sorumluluğunu kabul etsin.
● Gözaltında kaybedilenlerin akıbeti açıklansın, kalıntıları ailelerine teslim edilsin.
● Gözaltında kaybetme suçunun fail ve sorumlularını koruyan cezasızlığa son verilsin ve adalet sağlansın.
● Gözaltında kaybetme fiilinin insanlığa karşı işlenen suç olarak düzenlenmesine, önlenmesine ve cezalandırılmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılsın. Zamanaşımı kurumu cezasızlığın aracı olmaktan çıkarılsın.Bir daha hiç kimse gözaltında kaybedilmesin.
● Türkiye, imzalamaktan kaçındığı, BM Tüm Kişilerin Zorla Kaybedilmeden Korunmasına Dair Sözleşme ile Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni Kuran Roma Statüsü’nü imzalasın, onaylasın ve uygulasın.
Hatırlatmak isteriz ki barış, yalnızca silahların susması değildir. Barış; hakikatin dile gelmesi, adaletin tesis edilmesi ve mağdurların sesi duyulana kadar sürecek toplumsal bir sorumluluktur.
EKLER
Ek 1: Gözaltında Kaybedilen Kişilerin Listesi
Ek 2: Tolga Baykal Ceylan’ın Kaybolması Olayından Hareketle Gözaltında İken Kayboldukları İddia Edilen Kişilerin Akıbetinin Araştırılması Alt Komisyonu, “Cemil Kırbayır Raporu”, https://acikerisim.tbmm.gov.tr/items/0bf29c14-30d7-4116-933a-28b3a2e124b9.
Ek 3: Akdeniz ve diğerleri/Türkiye, Başvuru No. 23954/94, https://hudoc.echr.coe.int/?i=001-59482.
Ek 4: İrfan Bilgin/Türkiye, Başvuru No. 25659/94, https://hudoc.echr.coe.int/?i=001-59592.
Ek 5: Canan/Türkiye, Başvuru No. 39436/98, https://hudoc.echr.coe.int/tur?i=001-81183.
