1 Mart tarihinde başlayan gelir vergisi döneminde beyanda bulunulacak. 1 Nisan 2024 tarihine kadar süresi var. Örneğin 21 Ekim 2022 tarihinde 900 bin liraya satın alınan bir gayrimenkul 13 Temmuz 2023 tarihinde 2 milyon liraya satılmış olsun. Alış tarihinden itibaren 5 tam yıl geçmeden satış yapıldığı için elde edilen kazanç değer artışı kazancı olarak vergiye tabi olacak.
DEĞER ARTIŞ KAZANCI NASIL ANLAŞILACAK
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı gayrimenkullerin 5 yıl içinde elden çıkarılmasında gelir vergisi beyanı broşüründe öncelikle gayrimenkul alım–satım işinde ticari faaliyet ve değer artış kazancı ayrımının nasıl yapılacağı anlatıldı. Gayrimenkul alım satım işleri bir meslek halinde sürdürülüyorsa elde edilen kazanç ticari kazanç sayılıyor. Bir yıl içinde birden fazla satış varsa ticari kazanç olarak kabul ediliyor. Gayrimenkul alım satım işlemi ticari kazanç hükümleri kapsamında değilse, elde edilen kazanç “değer artışı kazancı” hükümlerine göre tespit ediliyor.
TAKVİM GÜNÜ ESAS ALINIYOR
Gerçek kişilerin bir bedel karşılığı edindikleri gayrimenkullerin (konut, arsa, vb.) edindikleri tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılması halinde, elde edilen kazanç gelir vergisine tabi oluyor. Beş yıllık sürenin hesabında takvim günü esas alınıyor.
MİRAS OLURSA VERGİ VAR MI
Eğer konut, arsa gibi gayrimenkuller miras olarak kalmışsa 5 yıl içinde satılsa bile değer artış kazancı doğmuyor. Bir mükellef 16 Ağustos 2020 tarihinde kendisine miras yoluyla intikal eden apartman dairesini, 21 Kasım 2023 tarihinde satmış olsun. Satışa konu apartman dairesinin ivazsız olarak (veraset yoluyla) intikal etmesi nedeniyle, mükellefin bu satıştan elde ettiği gelir, değer artışı kazancı olarak vergilendirilmeyecek.
NASIL HESAPLANIYOR
Değer artışı kazancında vergilendirilecek kazanca safi değer artışı deniliyor. Safi değerde konut ya da arsanın maliyet bedeli esas alınıyor. Eğer maliyet hesabı yoksa endeksleme yapılıyor. Rehberde konuya ilişkin bir örnek de verildi. Vatandaş, 2 Kasım 2020 tarihinde 1 milyon liraya satın aldığı konutu 1 Şubat 2023 tarihinde 4.5 milyon liraya satmış olsun. Bu durumda, söz konusu gayrimenkul 5 yıllık süre dolmadan elden çıkarıldığı için mükellef adına oluşacak değer artışı kazancının hesaplanması gerekiyor. Gayrimenkulün edinildiği tarihinden önceki ay olan Ekim 2020 ile elden çıkarıldığı aydan önceki ay Ocak 2023 Yİ-ÜFE endeksleri üzerinden 1 milyon liralık konutun maliyet bedeli 3 milyon 946 bin 404 lira olarak hesaplanıyor. Satış değerinden maliyet bedeli çıkarılıyor. 55 bin liralık istisna düşüldükten sonra bu konut için 498 bin 596 lira vergiye tabi gelir ortaya çıkıyor. Bunun üzerinden de 130 bin 908 lira gelir vergisi ödenmesi gerekiyor. Konut 1 Şubat 2023 tarihinde elden çıkarıldığı için 2023 yılı değer artışı kazancının, 2024 yılının mart ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilip ilk taksitinin de mart ayında ödenmesi gerekiyor. İkinci taksit ise temmuz ayında ödenecek.
