İktidarın “Terörsüz Türkiye” olarak isimlendirdiği sürecin önde gelen isimlerinden MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, Ülkücü camianın 70’li yıllarda çıkardığı Türkçe-Kürtçe dergiyi hatırlattı.
X hesabından yaptığı paylaşımda, “Ülkü Ocakları Genel Merkezi bünyesinde, başbuğumuz cennet mekan Alparslan Türkeş’in teşvikiyle ‘Kon’ adıyla bir Türkçe-Kürtçe dergi çıkarmıştık. Ancak şartların yetersizliği yüzünden kısa zamanda kapanmıştı. İlk sayısı Ocak 1979’da çıkan “Kon”un kapak yazsısında “Doğuya uzanan emperyalist elleri kıracağız” cümlesi yazılıydı. Dergi 10 bin adet basılmıştı” notunu düştü.
İkinci bir paylaşımda derginin kapağını paylaşan Yıldız, “Kon’un sloganı: Alevi’siyle Sünni’siyle Türkmen’iyle Kürt’üyle gelin canlar bir olalım” dedi.
Yıldız’ın paylaşımını alıntılayan AKP’li Orhan Miroğlu, aynı dönemde çıkarılan Türkçe-Kürtçe gazete “Roja Welat”ı anımsattı.
Miroğlu, gazetenin 1977 yılında Kürt aydınlar tarafından çıkarıldığını, ilk sayısını dağıtırken tutuklandığını, savcıların Kürtçe bir yayınla ilk defa karşılaştıkları için ne yapacaklarını bilemediklerini belirtti.
PEKİ NEYDİ BU “KON” VE “ROJA WELAT”
Türk siyasi tarihinin çalkantılı yıllarında kısa ömürlü bir yayın olarak “Kon” dikkati çekti. Ocak 1979’da Ankara’da Ülkü Ocakları çevresince çıkarılan dergi, yalnızca bir sayı yayımlandı. Sahibi Abdurrahman Öncel, genel yayın müdürü Hayri Başbuğ, sorumlu müdürü ise Diyarbakır Ülkü Ocakları başkanlığı yapan Ali İhsan Bacalan idi. Dergide çalışan Vedat Güldoğan, Kon Yayınları adıyla “Kürt Meselesi” (1979) ve “Türkiye’de Kürtçülük Hareketleri ve İsyanlar” (1980) gibi kitaplar yayımladı.
“Kon”, adını Kürtçede “çadır/oba” anlamına gelen kelimeden aldı. Dergi esas olarak Türkçe yayımlandı ancak “Dayîka Zero” hikâyesi ve “Delilo” ezgisi gibi Kürtçe içerikler de barındırdı. Kapakta “Doğu’ya uzanan emperyalist elleri kıracağız” ifadesiyle çıktı. Dergi; “Dersim” başlığı ve Maraş olaylarına “katliam” nitelemesi gibi tartışmalı siyasal yorumlar da içerdi.
Alparslan Türkeş’in talimatıyla hazırlandığı belirtilen yayın, Doğu ve Güneydoğu’da sol ve ayrılıkçı hareketlere karşı “birlik-kardeşlik” mesajı verme amacı taşıyordu. Ancak ikinci sayıya Sıkıyönetim izin vermedi. 10 bin adet basıldığı, dağıtımın bir bölümünün engellendiği ve bazı çalışanların gözaltına alındığı anlatılıyor.
“Kon”, hem milliyetçi hareketin bölgeye dönük stratejisinin bir yansıması, hem de Türkçe’nin yanı sıra Kürtçe unsurlara yer veren nadir yayınlardan biri olarak tarihe geçti. Derginin tek sayısı sahaflarda bulunabiliyor.
1977–78’DE ANKARA’DA TÜRKÇE-KÜRTÇE “ROJA WELAT”
Ankara’da 15 Eylül 1977’de yayıma başlayan “Roja Welat” ise “15 günlük politik ve kültürel gazete” üst başlığıyla çıkan, Türkçe-Kürtçe içerik yayımlayan bir yayındı.
Gazetenin sahibi Mustafa Aydın, ilk sayılarda sorumlu müdürü Sıddık Bozarslan idi; ilerleyen sayılarda yazı işleri sorumluluğu Mahmut Çeşme’ye geçti.
Künyesinde “Rojnameya siyasi û çandî ya 15 rojî / 15 günlük politik ve kültürel gazete” ibaresiyle çıkan gazete, “Karkerên hemû welatan û gelên bindest yekbin!” (Bütün ülkelerin işçileri ve ezilen halklar birleşin) sloganını kullanıyordu. İkinci sayı 30 Ekim 1977 tarihliydi.
Dönemin siyasal ikliminde gazete yoğun baskılarla karşılaştı: Ankara Valiliğinin müdahaleleri ve polis baskınları gazetenin sayfalarında ayrıntılı biçimde yer aldı; 135 nüshaya el konulması, sorumlu müdür Sıddık Bozarslan’ın 28 Eylül’de gözaltına alınması, çeşitli illerde dağıtım sırasında gözaltılar gazetenin kendi haberlerinde de aktarıldı.
YURT DIŞINDA DEVAM ETTİ
“Roja Welat”, 1977–1978 arasında en az 12 sayı yayımlandı. 1980’ler ortasında başta Avrupa olmak üzere aynı isimle ve devam eden sayı numaralarıyla (ör. 35–36) yayımlanan yurt dışı nüshalar da bulunuyor.
Sonuç: “Roja Welat”, 1977–78 Türkiye’sinde Ankara merkezli, Türkçe-Kürtçe içeriğiyle dil hakkını savunan; idari-adli baskılara rağmen en az 12 sayı çıkabilmiş; künye, adres ve baskı bilgileri net olan; 1980 sonrası ise adı Avrupa’daki sürgün yayıncılıkta yaşamaya devam eden bir 15 günlük gazeteydi.
